Giáo dục trong kỷ nguyên AI

sự hiện diện của AI trong giáo dục phải nhắm đến “mục tiêu của nền giáo dục chân chính là đào tạo con người như một nhân vị..."

AI đang định hình cho một nền giáo dục mới, giáo dục thông minh. Tương tác giữa con người và công nghệ là nền tảng cho nền giáo dục trong kỷ nguyên AI. Với sự phát triển của AI sẽ đưa các trải nghiệm và cơ hội giáo dục lên một đẳng cấp hoàn toàn mới.[1] Dưới đây là cách thức AI đổi mới nền giáo dục

• Các nền tảng học tập được cá nhân hóa:

Quá trình nắm bắt và tiếp thu kiến thức của mỗi người là khác nhau. AI hiểu điều này và tạo nên những phần mềm giáo dục được cá nhân hóa cho từng người học. Dựa vào kiến thức và kỹ năng sẵn có của học viên, nội dung bài học sẽ được tùy chỉnh để phù hợp cho từng người.[2] “Ngoài ra, với công nghệ hỗ trợ như học máy trong giáo dục, giúp học sinh tiếp nhận các bài học theo những phương pháp khác nhau và điều chỉnh quy trình hợp lý nhất để giảm thiểu gánh nặng kiến thức.”[3]

• Tạo ra trải nghiệm học tập thú vị hơn:

“Trong tương lai, các nền tảng học tập được cung cấp bởi AI có thể kết hợp các công cụ tương hỗ được thiết kế để liên tục thu hút người học, xua tan sự nhàm chán và thiếu động lực.”[4] Khi nắm bắt được nhu cầu, khả năng học tập của mỗi cá nhân, AI đưa ra những phương pháp học tập phù hợp, đồng thời phối hợp các trò chơi theo chủ đề, hay tùy chỉnh nội dung giúp tạo sự hứng thú, cũng như mời gọi người học tương tác nhiều hơn để đạt hiệu quả cao.

• Hỗ trợ giáo dục đặc biệt:

“Công nghệ AI trong giáo dục cung cấp giải pháp tùy chỉnh cho học sinh có nhu cầu đa dạng, đáp ứng khả năng riêng biệt của từng người, đặc biệt là học sinh chậm phát triển trí tuệ. Ngoài ra, công nghệ hỗ trợ do AI điều khiển, chẳng hạn như ứng dụng chuyển văn bản thành giọng nói và chuyển giọng nói thành văn bản, giúp học sinh khiếm thị, khiếm thính hoặc rối loạn khó đọc có thể tiếp cận nội dung giáo dục một cách liền mạch.

AI cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo dục hòa nhập bằng cách cung cấp dịch vụ biên dịch và phụ đề theo thời gian thực, đảm bảo rằng tất cả học sinh bắt kịp quá trình học tập. Những tiến bộ này không chỉ nâng cao trải nghiệm giáo dục cho học sinh có tình trạng đặc biệt mà còn thúc đẩy sự công bằng, văn minh trong giáo dục.”[5]

• Sáng tạo nội dung thông minh:

Generative AI (AI tạo sinh – GenAI) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM - Large Language Model) có khả năng giúp giáo viên và chuyên gia nghiên cứu sáng tạo ra nội dung phù hợp, thuận tiện cho việc giảng dạy và học tập, bằng cách tạo ra các câu đố, trò chơi, phiếu bài tập và tài nguyên giáo dục phù hợp với mục tiêu và tiêu chuẩn của chương trình giảng dạy.[6] Không những thế, GenAI còn hỗ trợ học sinh tạo ra những bài làm, những tác phẩm hoàn thiện, trau chuốt, với nội dung sáng tạo mang đậm dấu ấn cá nhân.[7]

• Gia sư AI:

Gia sư AI được tạo ra cho một khóa học cụ thể, nhằm thực hiện các nhiệm vụ như trả lời các câu hỏi cơ bản của học viên về một chủ đề cho sẵn, hỗ trợ học viên theo sát khóa học. Trong hầu hết các trường hợp, các gia sư AI có thể được vận hành thông qua phần mềm nhận dạng giọng nói, cho phép học viên nói chuyện trực tiếp với chúng. Các gia sư AI cũng có thể được kết hợp dữ liệu bổ sung, chẳng hạn như kết quả kiểm tra tính cách, cho phép chúng cá nhân hóa câu trả lời cho từng học viên.[8]

• Trợ lý giảng dạy AI:

Trợ lý giảng dạy AI cung cấp cho các nhà giáo dục những phương pháp giảng dạy tốt nhất, kỹ thuật giảng dạy mới và cung cấp các giáo án tương ứng cho giáo viên sử dụng, cũng như theo dõi hiệu suất của học sinh trong lớp và gửi thông tin cập nhập về tiến độ theo thời gian thực của giáo viên.[9] Ngoài ra, trợ lý giảng dạy AI có thể tự động hóa một số công việc như chấm điểm, gửi thông báo cho học sinh, quản lý các hoạt động trong lớp học, giải đáp các thắc mắc, tăng cường khả năng tiếp cận tài liệu học tập và hỗ trợ học sinh theo thời gian thực.[10]

• Robot trong lớp học[11]:

Robot hiện diện trong lớp học có lẽ là một điều mới, và nó đã mang lại những kết quả kinh ngạc. Robot trong lớp học cung cấp môi trường học tập an toàn và trung lập, điều này cho phép học sinh tập trung vào việc học mà không phải chịu bất cứ cảm giác xấu hổ hay áp lực nào. Robot sẽ không bao giờ hết kiên nhẫn, điều này cho phép học sinh cảm thấy thoải mái khi học với tốc độ, khả năng của riêng mình. Robot sẽ đặt câu hỏi theo trình độ của học sinh, giúp điều chỉnh việc học theo trình độ cá nhân. Bên cạnh đó, robot truyền cảm hứng cho học sinh khi phải đối diện với những khó khăn hay nhàm chán. Không những thế, robot sẽ cung cấp những phản hồi cho giáo viên về khả năng và sự tiến bộ của từng học sinh, qua đó giúp cho giáo viên có những điều chỉnh phù hợp trong nội dung và phương pháp giảng dạy.

• Chatbot AI giáo dục[12]:

Chatbot AI giải quyết những vấn đề thường gặp của học sinh, cung cấp giải pháp tức thời, quyền truy cập vào tài liệu học tập cần thiết và hỗ trợ 24/7. Ngoài ra, Chatbot AI cũng đang được sử dụng như gia sư thông minh, học sinh sẽ được hướng dẫn, định hướng học tập mọi lúc, mọi nơi với hình thức kèm 1-1 hoặc học tập ngang hàng.

Ngoài ra, AI sẽ giúp giải quyết các vấn đề liên quan đến khối lượng công việc mà một giáo viên phải thực hiện[13] nhờ đó giáo viên thực hiện công việc của mình một cách hiệu quả hơn. Thông qua các phản hồi từ AI về thành tích và khả năng học tập của học viên, cho phép giáo viên cải thiện phương pháp dạy và cá nhân hóa nội dung giảng dạy để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của học viên. AI cũng sẽ cho phép giáo viên tập trung hơn vào việc tư vấn, truyền cảm hứng học tập, quan tâm và tạo động lực cho học viên. Hơn nữa, khi các nền tảng học tập trở nên mạnh mẽ và dễ tiếp cận thông qua sự trợ giúp của các công cụ AI, chúng sẽ giúp làm giảm chi phí giáo dục, thậm chí có thể mang lại cơ hội giáo dục miễn phí cho các khu vực xa xôi hoặc kém phát triển.”[14]

Với tất cả những gì AI đã và đang làm góp phần tạo nên một nền giáo dục hiện đại, thông minh, đáp ứng nhu cầu học tập trong kỷ nguyên mới. “Nếu được sử dụng một cách khôn ngoan, AI có thể trở thành một tài nguyên giáo dục có giá trị bằng cách giúp mở rộng khả năng tiếp cận giáo dục, cung cấp hỗ trợ cá nhân hóa và phản hồi tức thì cho học sinh. Những lợi ích này có thể nâng cao trải nghiệm học tập, đặc biệt trong những trường hợp cần sự quan tâm cá nhân hoặc khi nguồn lực giáo dục còn hạn chế.”[15] Hơn nữa, sự hiện diện của AI trong giáo dục phải nhắm đến “mục tiêu của nền giáo dục chân chính là đào tạo con người như một nhân vị, hướng đến lý tưởng của bản thân cũng như lợi ích của cộng đồng mà họ là thành viên và sẽ tham gia phục vụ.”[16] Qua đó, AI sẽ tạo nên những kỳ tích mới cho nền giáo dục chân chính.

M. Mad Thảo Nguyên (Học viện SG), FMI